Trong thực tế giao dịch bất động sản, nhiều bên vẫn lựa chọn đặt cọc mua bán đất bằng tiền mặt vì tính nhanh gọn, thuận tiện. Để bảo đảm an toàn pháp lý, các bên thường yêu cầu công chứng hợp đồng đặt cọc. Tuy nhiên, việc công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến chứng minh việc giao nhận tiền, trách nhiệm của công chứng viên và rủi ro tranh chấp về sau.
Vậy pháp luật có cho phép đặt cọc bằng tiền mặt không? Khi công chứng hợp đồng đặt cọc cần lưu ý những gì? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết.
>>> Xem thêm: Địa chỉ phòng công chứng lý tưởng cho người bận rộn và cần xử lý nhanh.
1. Đặt cọc mua bán đất bằng tiền mặt có hợp pháp không?

1.1. Quy định pháp luật về đặt cọc bằng tiền mặt
Theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, đặt cọc là việc một bên giao cho bên kia một khoản tiền hoặc tài sản có giá trị để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng.
Pháp luật không quy định bắt buộc đặt cọc phải qua chuyển khoản, do đó:
👉 Đặt cọc mua bán đất bằng tiền mặt là hợp pháp nếu các bên tự nguyện và không vi phạm điều cấm của luật.
1.2. Công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt có bắt buộc không?
Theo Luật Công chứng 2014, hợp đồng đặt cọc không bắt buộc phải công chứng, trừ khi các bên có nhu cầu.
Tuy nhiên, việc công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt mang lại lợi ích:
-
Tăng giá trị chứng cứ khi có tranh chấp;
-
Công chứng viên ghi nhận rõ việc giao – nhận tiền;
-
Hạn chế rủi ro phủ nhận nghĩa vụ.
2. Điều kiện công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt
2.1. Điều kiện về chủ thể và quyền định đoạt
Theo Điều 188 Luật Đất đai 2013, để chuyển nhượng quyền sử dụng đất, người sử dụng đất phải:
-
Có Giấy chứng nhận;
-
Đất không tranh chấp;
-
Không bị kê biên;
-
Còn thời hạn sử dụng.
Khi công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt, công chứng viên vẫn phải kiểm tra các điều kiện pháp lý này để đảm bảo mục đích đặt cọc là hợp pháp.
2.2. Điều kiện về hình thức giao nhận tiền mặt
Do không có chứng từ ngân hàng, việc đặt cọc bằng tiền mặt cần:
-
Ghi rõ số tiền, thời điểm, địa điểm giao tiền trong hợp đồng;
-
Có chữ ký xác nhận đã nhận đủ tiền;
-
Tốt nhất là giao tiền ngay tại Văn phòng công chứng và được công chứng viên chứng kiến.
Theo Điều 6 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có giá trị chứng cứ, giúp chứng minh việc giao nhận tiền.
>>> Xem thêm: Những lưu ý khi thực hiện Thủ tục công chứng mua bán đất.
3. Trách nhiệm của công chứng viên khi công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt

3.1. Ghi nhận việc giao nhận tiền đặt cọc
Theo Điều 41 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải giải thích rõ quyền và nghĩa vụ của các bên.
Khi công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt, công chứng viên thường:
-
Ghi rõ “bên nhận cọc đã nhận đủ số tiền… bằng tiền mặt”;
-
Ghi nhận việc giao tiền trước mặt công chứng viên (nếu có).
3.2. Giới hạn trách nhiệm của công chứng viên
Công chứng viên không chịu trách nhiệm về nguồn gốc tiền mặt, nhưng có trách nhiệm:
-
Kiểm tra tính hợp pháp của hợp đồng;
-
Đảm bảo nội dung hợp đồng không vi phạm pháp luật.
Điều này phù hợp với Điều 4 Luật Công chứng 2014.
4. Rủi ro pháp lý khi công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt
4.1. Khó chứng minh nếu giao tiền ngoài văn phòng công chứng
Nếu các bên giao tiền trước đó và chỉ ghi nhận bằng lời khai:
-
Có nguy cơ tranh chấp về việc đã giao tiền hay chưa;
-
Bên nhận cọc có thể phủ nhận việc nhận tiền.
Do đó, công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt nên thực hiện giao tiền tại thời điểm công chứng.
4.2. Nguy cơ mất cọc khi vi phạm hợp đồng
Theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015:
-
Bên đặt cọc vi phạm → mất tiền cọc;
-
Bên nhận cọc vi phạm → trả lại tiền cọc và bồi thường tương đương.
Do số tiền thường lớn, rủi ro tài chính rất cao nếu không cân nhắc kỹ.
>>> Xem thêm: Bỏ túi mẹo tính nhanh Phí công chứng chính xác.
5. Ví dụ minh họa thực tế về công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt
Ví dụ thực tế:
Ông A và bà B thỏa thuận mua bán thửa đất tại huyện X. Hai bên lập hợp đồng đặt cọc có công chứng, số tiền đặt cọc là 300 triệu đồng, giao bằng tiền mặt.
Tại Văn phòng công chứng:
-
Bà B giao đủ 300 triệu đồng tiền mặt cho ông A;
-
Công chứng viên ghi nhận việc giao nhận tiền trong hợp đồng;
-
Hai bên ký hợp đồng và được công chứng hợp pháp.
Sau đó, ông A từ chối bán đất. Bà B có căn cứ pháp lý yêu cầu:
-
Hoàn trả 300 triệu đồng;
-
Bồi thường thêm 300 triệu đồng tiền phạt cọc theo Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015.
6. Kết luận
Công chứng đặt cọc đất bằng tiền mặt là giao dịch hợp pháp và vẫn được áp dụng phổ biến trong thực tế. Tuy nhiên, do không có chứng từ ngân hàng, các bên cần đặc biệt chú trọng đến việc ghi nhận rõ ràng việc giao nhận tiền trong hợp đồng và thực hiện công chứng để bảo đảm giá trị chứng cứ.
Để hạn chế rủi ro, các bên nên giao tiền trực tiếp tại Văn phòng công chứng và thỏa thuận rõ hậu quả pháp lý của việc vi phạm hợp đồng đặt cọc.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Hồ sơ cần chuẩn bị khi thực hiện công chứng hợp đồng bảo lãnh
>>> Phân biệt hợp đồng ở nhờ và hợp đồng mượn tài sản
>>> Nhiều người thường thắc mắc: Phí công chứng gồm những khoản nào?
>>> Cần công chứng hợp đồng mua bán? Đừng quên liên hệ Dịch vụ công chứng để được hỗ trợ tận nơi.
>>> Giải pháp linh hoạt: Công chứng ngoài trụ sở cho mọi khách hàng bận rộn.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
