Phát hiện giấy tờ giả sau công chứng: Xử lý thế nào?

Trong hoạt động công chứng, tính xác thực của giấy tờ là nền tảng bảo đảm an toàn pháp lý cho mọi giao dịch dân sự. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy không ít trường hợp giấy tờ giả khi công chứng chỉ bị phát hiện sau khi văn bản công chứng đã được ký và đóng dấu. Khi đó, câu hỏi đặt ra là văn bản công chứng có bị hủy hay không và hủy theo cơ chế pháp lý nào. Bài viết này phân tích rõ căn cứ pháp luật, thẩm quyền xử lý và hệ quả pháp lý của việc hủy văn bản công chứng khi phát hiện giấy tờ giả.

>>> Xem thêm: Mức thu lệ phí mới áp dụng cho văn phòng công chứng từ năm 2025

1. Giấy tờ giả trong hoạt động công chứng là gì?

Giấy tờ giả trong công chứng được hiểu là giấy tờ:

• Bị làm giả toàn bộ hoặc một phần nội dung;

• Bị sửa chữa, tẩy xóa trái phép;

• Được cấp không đúng thẩm quyền;

• Sử dụng thông tin không đúng sự thật về nhân thân, quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản.

Theo “Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015”, giao dịch dân sự vô hiệu khi mục đích và nội dung vi phạm điều cấm của luật. Việc sử dụng giấy tờ giả để xác lập giao dịch là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm, làm mất đi điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự.

2. Văn bản công chứng có bị hủy khi phát hiện giấy tờ giả không?

Văn bản công chứng được lập trên cơ sở giấy tờ giả khi công chứng không thể được coi là giao dịch hợp pháp. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ cơ chế xử lý:

• Không áp dụng hủy văn bản công chứng theo thỏa thuận;

• Mà thuộc trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật hoặc do bị lừa dối.

Theo “Điều 52 Luật Công chứng 2014”, khi có căn cứ cho rằng văn bản công chứng vi phạm pháp luật, cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu.

Như vậy, việc phát hiện giấy tờ giả không dẫn đến hủy văn bản công chứng bằng thủ tục hành chính tại văn phòng công chứng, mà phải được xử lý thông qua con đường tố tụng.

3. Căn cứ pháp lý để tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu do giấy tờ giả

Việc tuyên bố vô hiệu văn bản công chứng trong trường hợp này thường dựa trên các căn cứ sau:

• “Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015” về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự, trong đó yêu cầu chủ thể phải có quyền đối với tài sản;

• “Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015” quy định giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật;

• “Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015” về giao dịch dân sự giả tạo;

• “Điều 52 Luật Công chứng 2014” về thẩm quyền của Tòa án trong việc tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu.

Sự tồn tại của giấy tờ giả khi công chứng làm cho giao dịch ngay từ đầu đã không đáp ứng điều kiện pháp lý cần thiết.

>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ có thể giúp làm sổ cho nhà chưa hoàn công không?

4. Trách nhiệm của các chủ thể khi phát hiện giấy tờ giả

4.1. Trách nhiệm của người sử dụng giấy tờ giả

Người cố ý sử dụng giấy tờ giả để yêu cầu công chứng phải chịu:

• Trách nhiệm dân sự bồi thường thiệt hại;

• Trách nhiệm hành chính hoặc hình sự tùy theo tính chất, mức độ vi phạm.

Theo “Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015”, người gây thiệt hại phải bồi thường toàn bộ thiệt hại thực tế phát sinh.

4.2. Trách nhiệm của tổ chức hành nghề công chứng

Tổ chức hành nghề công chứng không chịu trách nhiệm nếu đã kiểm tra giấy tờ đúng quy trình mà không có khả năng nhận biết giấy tờ giả. Tuy nhiên, nếu:

• Công chứng viên thiếu trách nhiệm trong việc kiểm tra giấy tờ;

• Bỏ qua dấu hiệu bất thường rõ ràng;

thì có thể phát sinh trách nhiệm bồi thường theo “Điều 38 Luật Công chứng 2014”.

4.3. Trách nhiệm đối với bên thứ ba ngay tình

Theo “Điều 133 Bộ luật Dân sự 2015”, trong một số trường hợp nhất định, quyền lợi của bên thứ ba ngay tình được pháp luật bảo vệ. Tuy nhiên, khi giấy tờ giả là căn cứ trực tiếp xác lập quyền thì khả năng bảo vệ bên thứ ba sẽ bị hạn chế đáng kể.

>>> Xem thêm: Công chứng giấy tờ tại nhà – Giải pháp tiện lợi cho người bận rộn

5. Trình tự xử lý khi phát hiện giấy tờ giả sau khi đã công chứng

Trong thực tiễn, khi phát hiện giấy tờ giả khi công chứng, các bước xử lý thường bao gồm:

• Thu thập tài liệu chứng minh giấy tờ giả;

• Gửi đơn yêu cầu Tòa án tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu;

• Thông báo cho tổ chức hành nghề công chứng liên quan;

• Phối hợp với cơ quan có thẩm quyền nếu có dấu hiệu tội phạm.

Việc xử lý kịp thời giúp hạn chế hậu quả pháp lý lan rộng, đặc biệt trong các giao dịch về nhà đất, thừa kế, ủy quyền.

6. Hệ quả pháp lý sau khi văn bản công chứng bị tuyên vô hiệu

Theo “Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015”, khi giao dịch dân sự vô hiệu:

• Các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu;

• Hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;

• Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường.

Do đó, văn bản công chứng bị vô hiệu vì giấy tờ giả không làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự hợp pháp của các bên.

Kết luận

Hủy văn bản công chứng khi phát hiện giấy tờ giả thực chất là việc xử lý hậu quả của một giao dịch vô hiệu do vi phạm pháp luật. Việc sử dụng giấy tờ giả khi công chứng không chỉ làm mất hiệu lực của văn bản đã ký mà còn kéo theo nhiều trách nhiệm pháp lý nghiêm trọng cho các bên liên quan. Trong bối cảnh rủi ro pháp lý ngày càng gia tăng, việc kiểm tra kỹ giấy tờ và xử lý kịp thời khi phát hiện dấu hiệu giả mạo là yếu tố then chốt để bảo đảm an toàn cho mọi giao dịch dân sự.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Trách nhiệm công chứng viên khi công chứng hợp đồng đặt cọc

>>> Giấy ủy quyền nhận tiền có thể lập tay rồi mang đi công chứng?

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hỗ trợ công chứng hợp đồng mua bán nhà đất trọn gói

>>> Những lỗi thường gặp khi làm thủ tục đăng ký kết hôn

>>> Lệ phí trước bạ được tính như thế nào? khi chuyển nhượng bất động sản

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com