Từ chối công chứng di chúc: Căn cứ pháp lý

Không phải mọi yêu cầu công chứng đều được chấp nhận. Trên thực tế, có những trường hợp từ chối công chứng di chúc khi không đáp ứng đúng các điều kiện theo pháp luật.

>>> Xem thêm: Thẩm quyền công chứng hợp đồng ủy quyền của Văn phòng công chứng được xác định ra sao?

1. Khái niệm công chứng di chúc

✍️ Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

📑 Khi di chúc được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng, giá trị pháp lý của nó được nâng cao, hạn chế tranh chấp và tạo sự chắc chắn về quyền thừa kế.

Ví dụ: Ông A đến văn phòng công chứng yêu cầu công chứng di chúc để lại căn nhà cho con gái. Nếu di chúc được lập hợp pháp, đúng trình tự, công chứng viên sẽ chứng nhận để đảm bảo hiệu lực.

2. Căn cứ pháp lý để từ chối công chứng di chúc

Theo Luật Công chứng 2014, công chứng viên có quyền từ chối công chứng di chúc trong những trường hợp sau:

Người lập di chúc không minh mẫn hoặc bị ép buộc

⚖️ Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: người lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt, không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép. Nếu công chứng viên thấy có dấu hiệu không bảo đảm điều kiện này, họ có quyền từ chối.

>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ được thực hiện ra sao để đúng quy định pháp luật đất đai hiện hành?

Ví dụ: Cụ bà B bị bệnh nặng, không nhận thức rõ, nhưng con cháu ép lập di chúc chia tài sản. Công chứng viên sẽ từ chối công chứng vì thiếu năng lực hành vi.

Di chúc không đúng hình thức pháp luật quy định

📜 Di chúc có thể được lập bằng văn bản hoặc miệng (trong trường hợp đặc biệt). Đối với di chúc bằng văn bản, nếu không đảm bảo hình thức như: thiếu chữ ký, không ghi rõ ngày tháng năm, không có người làm chứng trong trường hợp bắt buộc… thì sẽ bị từ chối công chứng.

Ví dụ: Ông C viết tay di chúc nhưng không ký tên, chỉ ghi nội dung và để trống ngày tháng. Công chứng viên buộc phải từ chối chứng nhận.

Nội dung di chúc vi phạm pháp luật hoặc đạo đức xã hội

🚫 Nếu trong di chúc có nội dung trái pháp luật (như tước quyền thừa kế của con chưa thành niên trái quy định, định đoạt tài sản không thuộc sở hữu của mình), công chứng viên sẽ từ chối công chứng.

Ví dụ: Bà D muốn lập di chúc để lại quyền sử dụng đất đang tranh chấp cho cháu. Đây là hành vi không hợp pháp, di chúc sẽ không được công chứng.

3. Quyền của công chứng viên khi từ chối công chứng di chúc

⚖️ Công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu thấy hợp đồng, giao dịch, di chúc:

• Có dấu hiệu vi phạm điều cấm của luật

• Có nội dung trái đạo đức xã hội

• Có căn cứ rõ ràng về việc người lập di chúc không minh mẫn

Việc từ chối phải được giải thích rõ lý do cho người yêu cầu công chứng.

>>> Xem thêm: Phí công chứng được tính theo quy định pháp luật nào và có những mức nào?

4. Ví dụ thực tế về việc từ chối công chứng di chúc

📌 Trường hợp tại Hà Nội: Ông E (85 tuổi) đến văn phòng công chứng để lập di chúc để lại nhà đất cho một người cháu nuôi. Tuy nhiên, ông E bị mất trí nhớ giai đoạn đầu, không nhớ rõ tài sản mình có, không đọc được nội dung bản di chúc. Công chứng viên đã lập biên bản từ chối công chứng di chúc vì người lập di chúc không minh mẫn, đảm bảo đúng quy định pháp luật.

5. Mẫu đơn đề nghị từ chối công chứng di chúc

Dưới đây là mẫu văn bản đơn giản thường dùng khi người dân cần ghi nhận việc bị từ chối công chứng di chúc:

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

ĐƠN XÁC NHẬN TỪ CHỐI CÔNG CHỨNG DI CHÚC

Kính gửi: Văn phòng công chứng …

Tôi tên là: …
Sinh năm: …
CMND/CCCD số: … cấp ngày … tại …
Địa chỉ thường trú: …

Hôm nay, ngày … tháng … năm …, tôi đến Văn phòng công chứng … để yêu cầu công chứng di chúc. Tuy nhiên, công chứng viên đã giải thích và từ chối công chứng với lý do: …

Tôi xin xác nhận và đồng ý với việc từ chối công chứng này.

Người làm đơn
(Ký, ghi rõ họ tên)

>>> Xem thêm: Công chứng viên từ chối công chứng khi nào?

>>> Xem thêm: Lấn chiếm đất đai: Phân biệt lấn chiếm và chiếm đất trái phép.

Kết luận

Việc từ chối công chứng di chúc là hoàn toàn hợp pháp nếu di chúc hoặc người lập di chúc không đáp ứng đủ điều kiện luật định. Đây là biện pháp cần thiết để đảm bảo tính minh bạch, công bằng, và tránh những tranh chấp không đáng có trong việc phân chia di sản thừa kế. Để hạn chế rủi ro, người dân nên chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, tuân thủ quy định pháp luật và tham khảo ý kiến của công chứng viên trước khi lập di chúc.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com