Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệuTrong các giao dịch vay vốn ngân hàng hay bảo đảm nghĩa vụ dân sự, hợp đồng thế chấp là văn bản quan trọng bắt buộc phải công chứng để có hiệu lực pháp lý. Tuy nhiên, thực tế không ít trường hợp người dân bị công chứng viên từ chối công chứng hợp đồng thế chấp. Vậy khi nào bị từ chối, căn cứ pháp luật ra sao và người dân cần xử lý thế nào? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết theo quy định pháp luật mới nhất.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng – lựa chọn hàng đầu cho mọi giao dịch.
1. Căn cứ pháp lý về từ chối công chứng hợp đồng thế chấp
Một số văn bản pháp luật điều chỉnh trực tiếp vấn đề công chứng hợp đồng thế chấp gồm:
-
Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2023).
-
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2025).
-
Bộ luật Dân sự 2015.
-
Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp.
Theo khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai 2024, hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực thì mới có giá trị pháp lý.
Ngoài ra, khoản 4 Điều 4 Luật Công chứng 2014 quy định: công chứng viên có quyền từ chối công chứng hợp đồng thế chấp nếu hợp đồng đó vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội hoặc không đủ điều kiện theo quy định pháp luật.
2. Các trường hợp bị từ chối công chứng hợp đồng thế chấp
Dựa trên pháp luật hiện hành, công chứng viên có thể từ chối công chứng trong các trường hợp sau:
2.1. Tài sản thế chấp không đủ điều kiện pháp lý
-
Quyền sử dụng đất chưa có sổ đỏ/sổ hồng hợp lệ.
-
Đất đang có tranh chấp hoặc thuộc diện bị kê biên thi hành án.
-
Đất thuộc quy hoạch, chưa được phép giao dịch.
Ví dụ: Ông A mang mảnh đất chưa có giấy chứng nhận để thế chấp ngân hàng. Công chứng viên buộc phải từ chối vì không đáp ứng điều kiện pháp lý.
2.2. Chủ thể ký kết không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
-
Người thế chấp chưa đủ 18 tuổi, mất năng lực hành vi dân sự hoặc hạn chế năng lực hành vi.
-
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, đây là điều kiện bắt buộc để giao dịch dân sự có hiệu lực.
2.3. Hợp đồng thế chấp có dấu hiệu giả tạo, ép buộc
-
Nếu công chứng viên phát hiện hợp đồng giả tạo để che giấu giao dịch khác, hoặc có sự ép buộc, lừa dối, công chứng viên sẽ từ chối.
2.4. Thiếu hồ sơ, giấy tờ theo quy định
-
Hồ sơ công chứng không đầy đủ: thiếu giấy tờ nhân thân (CMND/CCCD, sổ hộ khẩu), thiếu giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản thế chấp.
-
Không có văn bản đồng ý của vợ/chồng nếu tài sản thế chấp là tài sản chung.
2.5. Vi phạm điều cấm của luật
-
Ví dụ: thế chấp đất thuộc dự án nhà ở xã hội chưa đủ điều kiện chuyển nhượng.
-
Thế chấp tài sản đang bị tạm dừng giao dịch do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định.
>>> Xem thêm: Bạn cần sang tên đất nhanh? Chọn ngay Dịch vụ làm sổ hồng chuyên nghiệp.
3. Quyền và nghĩa vụ của công chứng viên khi từ chối công chứng hợp đồng thế chấp
Theo Điều 7 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải:
-
Giải thích rõ lý do từ chối công chứng cho người yêu cầu.
-
Lập văn bản ghi nhận việc từ chối công chứng nếu có yêu cầu.
-
Chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu từ chối không có căn cứ.
Người dân nếu cho rằng việc từ chối công chứng là không hợp lý thì có quyền khiếu nại đến Trưởng Văn phòng công chứng hoặc cơ quan quản lý nhà nước về công chứng theo Điều 68 Luật Công chứng 2014.
4. Người dân cần làm gì khi bị từ chối công chứng hợp đồng thế chấp?
Để xử lý tình huống bị từ chối công chứng, người dân nên:
-
Kiểm tra lại tình trạng pháp lý của tài sản: đất có tranh chấp, bị kê biên hoặc thuộc quy hoạch thì không được công chứng.
-
Bổ sung hồ sơ còn thiếu: giấy tờ nhân thân, giấy tờ sở hữu tài sản, văn bản đồng ý của vợ/chồng.
-
Làm rõ năng lực hành vi dân sự của các bên: có thể yêu cầu giấy xác nhận y tế nếu bị nghi ngờ mất năng lực hành vi.
-
Đổi văn phòng công chứng khác để được đánh giá lại hồ sơ nếu thấy việc từ chối chưa thỏa đáng.
>>> Xem thêm: Người khuyết tật được hỗ trợ Công chứng ngoài trụ sở.
5. Ví dụ minh họa thực tế
Năm 2024, bà B mang sổ đỏ đi công chứng hợp đồng thế chấp tại Hà Nội để vay ngân hàng. Khi kiểm tra, công chứng viên phát hiện mảnh đất của bà đang nằm trong diện quy hoạch đường giao thông và chưa hoàn tất thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Do đó, công chứng viên đã từ chối công chứng hợp đồng thế chấp. Sau đó, bà B phải làm việc với cơ quan chức năng để hoàn tất thủ tục pháp lý trước khi có thể thế chấp mảnh đất.
>>> Xem thêm:
Kết luận
Việc từ chối công chứng hợp đồng thế chấp là biện pháp pháp lý cần thiết nhằm bảo đảm an toàn cho các bên và phòng ngừa rủi ro pháp lý. Người dân nên chủ động chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, kiểm tra tình trạng pháp lý của tài sản và hiểu rõ quy định pháp luật để tránh bị từ chối. Nếu bị từ chối mà cho rằng không có căn cứ, người dân hoàn toàn có quyền khiếu nại để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Tách thửa đất khi có Sổ đỏ chung: Ai là người đứng tên?
>>> Bồi thường khi hủy hợp đồng ở nhờ: Các nguyên tắc và cách tính toán
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com