Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệuTrong thực tế, không phải người thừa kế nào cũng muốn nhận toàn bộ phần tài sản được để lại. Có người chỉ muốn nhận một phần, hoặc từ chối phần còn lại để nhường cho anh chị em, con cháu hay làm từ thiện. Tuy nhiên, pháp luật có cho phép “từ chối một phần di sản thừa kế” hay không, và nếu có thì điều kiện, thủ tục thực hiện như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết vấn đề này theo quy định của Bộ luật Dân sự hiện hành.
>>> Xem thêm: Tại sao các nhà đầu tư bất động sản thường chọn văn phòng công chứng thay vì tự làm thủ tục?
Cơ sở pháp lý về quyền từ chối nhận di sản
Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, quy định:
“Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản với người khác.
Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi cho người quản lý di sản, những người thừa kế khác hoặc cơ quan có thẩm quyền, trước thời điểm phân chia di sản.”
Như vậy, quyền từ chối nhận di sản là quyền hợp pháp của người thừa kế, nhưng pháp luật chưa quy định rõ người thừa kế có thể từ chối một phần hay toàn bộ di sản.
Có được từ chối một phần di sản thừa kế không?
Pháp luật dân sự không cấm việc từ chối một phần di sản, do đó trên thực tế, người thừa kế có thể từ chối một phần di sản thừa kế, miễn là:
-
Việc từ chối tự nguyện, không bị ép buộc hoặc nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài chính;
-
Phần từ chối được xác định rõ ràng, cụ thể (ví dụ: chỉ nhận quyền sử dụng đất, nhưng từ chối tài sản là nhà ở hoặc tiền gửi ngân hàng);
-
Việc từ chối được lập thành văn bản và thực hiện trước khi chia thừa kế;
-
Văn bản từ chối được công chứng hoặc chứng thực theo quy định để đảm bảo tính pháp lý.
👉 Tóm lại: Người thừa kế hoàn toàn có thể từ chối một phần di sản thừa kế, nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện nêu trên.
>>> Xem thêm: Phí công chứng: Tại sao bạn nên chọn văn phòng công chứng có mức phí hợp lý và dịch vụ tốt?
Lưu ý khi thực hiện việc từ chối một phần di sản thừa kế
Khi tiến hành thủ tục từ chối một phần di sản, người thừa kế cần chú ý các điểm sau:
-
Xác định rõ phần tài sản muốn từ chối
-
Văn bản cần nêu cụ thể phần tài sản nào được từ chối, phần nào được nhận;
-
Ví dụ: “Tôi từ chối nhận phần di sản là quyền sử dụng thửa đất số…, nhưng vẫn nhận phần tài sản là tiền gửi tiết kiệm tại ngân hàng…”
-
-
Thời điểm lập văn bản
-
Phải lập trước khi tiến hành phân chia di sản;
-
Nếu sau khi đã chia, văn bản từ chối sẽ không có giá trị pháp lý.
-
-
Hình thức văn bản
-
Văn bản cần được lập bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực;
-
Gửi cho người quản lý di sản, các đồng thừa kế hoặc tổ chức công chứng nếu có yêu cầu.
-
-
Không được dùng việc từ chối để trốn nghĩa vụ tài chính
-
Nếu người thừa kế đang có nghĩa vụ trả nợ, thì hành vi từ chối (dù toàn bộ hay một phần) nhằm trốn tránh nghĩa vụ đó sẽ bị vô hiệu.
-
>>> Xem thêm: Hồ sơ cần thiết khi đăng ký dịch vụ sang tên sổ đỏ
Hệ quả pháp lý của việc từ chối một phần di sản thừa kế
Khi người thừa kế từ chối một phần di sản, phần tài sản bị từ chối sẽ được chia lại cho những người thừa kế còn lại theo quy định pháp luật hoặc theo di chúc (nếu có).
-
Nếu có di chúc, phần bị từ chối sẽ được chia lại theo ý chí của người lập di chúc (ví dụ, để lại cho người khác hoặc dùng vào mục đích từ thiện).
-
Nếu thừa kế theo pháp luật, phần di sản bị từ chối sẽ được chia lại cho những người cùng hàng thừa kế.
-
Trường hợp tất cả người cùng hàng thừa kế đều từ chối, thì phần di sản đó có thể được chuyển cho hàng thừa kế tiếp theo hoặc thuộc về Nhà nước.
Thủ tục lập văn bản từ chối một phần di sản thừa kế
Người thừa kế có thể thực hiện tại phòng công chứng hoặc UBND cấp xã nơi có tài sản hoặc nơi cư trú của người thừa kế. Hồ sơ bao gồm:
-
Giấy tờ tùy thân (CMND/CCCD, hộ khẩu);
-
Giấy chứng tử của người để lại di sản;
-
Giấy tờ chứng minh quyền thừa kế (di chúc, văn bản khai nhận di sản…);
-
Văn bản từ chối nhận di sản (ghi rõ phần từ chối);
-
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (nếu cần).
Sau khi công chứng, văn bản này sẽ được lưu tại tổ chức hành nghề công chứng và gửi cho các bên liên quan để làm căn cứ phân chia di sản.
Ví dụ minh họa thực tế
Giả sử ông A mất, để lại di sản gồm:
-
1 căn nhà tại Quận 3 (giá trị 4 tỷ đồng);
-
1 sổ tiết kiệm 500 triệu đồng.
Người con trai ông A là B có thể từ chối nhận căn nhà, nhưng nhận phần tiền tiết kiệm. Khi đó, phần căn nhà mà B từ chối sẽ được chia lại cho các đồng thừa kế khác (ví dụ: mẹ, chị em của B) theo quy định pháp luật.
Kết luận
Pháp luật cho phép từ chối một phần di sản thừa kế, miễn là người thừa kế thực hiện đúng quy định về thời điểm, hình thức và mục đích. Việc lập văn bản từ chối rõ ràng, cụ thể, có công chứng không chỉ giúp thể hiện đúng ý chí cá nhân mà còn tránh các tranh chấp phát sinh sau này. Do đó, nếu bạn đang có ý định từ chối một phần di sản, hãy cân nhắc kỹ và thực hiện đúng trình tự pháp luật để đảm bảo quyền lợi của mình cũng như các bên liên quan.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Mẫu đơn ly hôn mới nhất 2025: Hướng dẫn điền chi tiết
>>> Bảo mật thông tin trong công chứng vay tín chấp ngân hàng
>>> Công chứng là gì? Tất tần tật thông tin về công chứng mà bạn cần biết
>>> Phí công chứng tại nhà 0 đồng từ Văn phòng công chứng uy tín
>>> Văn phòng công chứng tư nhân là gì? Có gì khác công chứng nhà nước?
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com