Khi thực hiện thủ tục khai nhận di sản, không ít gia đình phát sinh xung đột về quyền hưởng, phần được hưởng hoặc giá trị tài sản. Những mâu thuẫn di sản này nếu không xử lý đúng trình tự pháp luật rất dễ khiến hồ sơ công chứng bị từ chối, thậm chí đẩy vụ việc vào tranh chấp kéo dài. Việc hiểu rõ quyền, nghĩa vụ của từng người thừa kế và các bước giải quyết mâu thuẫn là chìa khóa để bảo đảm thủ tục công chứng diễn ra suôn sẻ. Bài viết dưới đây phân tích chi tiết căn cứ pháp luật và hướng xử lý an toàn cho các trường hợp có bất đồng nội bộ.

>>> Xem thêm: Có thể công chứng hợp đồng song ngữ tại văn phòng công chứng không?

1. Căn cứ pháp luật điều chỉnh việc khai nhận di sản có mâu thuẫn

Các quy định liên quan chủ yếu bao gồm:

• “Bộ luật Dân sự 2015” – quy định về hàng thừa kế, quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, tranh chấp thừa kế.

• “Luật Công chứng 2014” – quy định về điều kiện, trình tự công chứng văn bản khai nhận di sản.

• “Nghị định 23/2015/NĐ-CP” – quy định về chứng thực các giấy tờ liên quan (nếu cần).

Theo luật, công chứng viên chỉ được thực hiện khai nhận di sản nếu giữa các đồng thừa kế không có tranh chấp. Khi có mâu thuẫn, hồ sơ sẽ bị đình lại cho đến khi các bên đạt được tiếng nói chung hoặc có phán quyết của Tòa án.

>>> Xem thêm: Quy trình chuẩn của dịch vụ sang tên sổ đỏ bạn nên biết trước khi làm

2. Khi nào được coi là có “mâu thuẫn di sản”?

Một vụ việc được coi là có mâu thuẫn khi xuất hiện một trong các dấu hiệu sau:

2.1. Không thống nhất về quyền hưởng di sản

Ví dụ: một người cho rằng mình thuộc hàng thừa kế thứ nhất, nhưng người khác phản đối và cho rằng người này không đủ điều kiện.

2.2. Tranh cãi về giá trị hoặc hiện trạng tài sản

Thường gặp ở bất động sản, khi một số người cho rằng tài sản đã được người khác quản lý, tu bổ nên phần được hưởng phải khác.

2.3. Không đồng ý ký văn bản khai nhận di sản

Chỉ cần một người thừa kế từ chối ký vì bất kỳ lý do nào (nghi ngờ, không tin tưởng, đòi phân chia theo ý mình…) thì đã được coi là có tranh chấp.

2.4. Phản đối tính hợp pháp của di chúc

Ví dụ: cho rằng di chúc lập khi người để lại di sản không minh mẫn, hoặc di chúc bị sửa chữa, tẩy xóa.

3. Công chứng giải quyết mâu thuẫn như thế nào?

3.1. Công chứng viên phải từ chối hoặc tạm dừng hồ sơ

Theo “Điều 5 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên không được chứng nhận giao dịch/lời khai có tranh chấp. Khi có dấu hiệu mâu thuẫn, hồ sơ sẽ bị tạm dừng xử lý.

3.2. Hướng dẫn các bên thương lượng, thống nhất lại ý chí

Nếu các bên có thể thỏa thuận với nhau về việc hưởng di sản, họ phải lập thành văn bản và cùng ký để tiếp tục thủ tục công chứng.

>>> Xem thêm: An toàn hơn khi dùng Công chứng di chúc tại nhà nếu bạn có nhiều bất động sản

3.3. Chỉ tiếp tục công chứng sau khi mâu thuẫn được giải quyết

Trường hợp mâu thuẫn được giải quyết thông qua hòa giải hoặc có biên bản đồng thuận, công chứng viên sẽ xem xét và tiếp tục thực hiện khai nhận di sản.

4. Nếu mâu thuẫn không thể hòa giải – phải làm gì?

4.1. Nộp đơn yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp thừa kế

Theo “Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015”, tranh chấp thừa kế thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân. Việc khởi kiện là cần thiết khi:

• Một hoặc nhiều người kiên quyết không ký vào văn bản khai nhận di sản.

• Có tranh chấp về thời điểm mở thừa kế.

• Có tranh chấp về hiệu lực của di chúc.

• Có tranh chấp về quyền hưởng hoặc phần được hưởng.

>>> Xem thêm: Khi nào nên đi công chứng nhà đất để bảo vệ quyền lợi

4.2. Chỉ công chứng sau khi có bản án/quyết định có hiệu lực pháp luật

Sau khi Tòa án giải quyết, các bên có căn cứ pháp lý để tiến hành thủ tục khai nhận hoặc phân chia di sản theo đúng bản án.

5. Ví dụ minh họa – trường hợp thực tế thường gặp

Ví dụ:
Gia đình A có 4 người con. Cha mẹ qua đời để lại căn nhà đứng tên chung hai người. Ba người con đồng ý khai nhận di sản theo pháp luật, nhưng một người phản đối với lý do: “Tài sản này do tôi tu sửa và quản lý 10 năm nên tôi phải được hưởng phần lớn hơn”.

→ Công chứng viên không thể thực hiện thủ tục vì có tranh chấp rõ ràng.

Các bước phải làm:

1. Các bên thương lượng – nếu người con thứ tư chấp nhận ký vào văn bản theo thừa kế pháp luật, hồ sơ sẽ được công chứng bình thường.

2. Nếu không thống nhất → phải nộp đơn ra Tòa án để Tòa xác định phần quyền đối với tài sản.

Chỉ khi bản án có hiệu lực, công chứng mới có thể tiến hành khai nhận di sản.

6. Lời khuyên cho trường hợp có “mâu thuẫn di sản”

• Thu thập đầy đủ hồ sơ pháp lý: giấy tờ về tài sản, giấy tờ chứng minh quan hệ, di chúc (nếu có).

• Giữ nguyên hiện trạng tài sản, tránh tự ý sửa chữa, chiếm hữu làm phát sinh tranh chấp mới.

• Nên lập biên bản thỏa thuận rõ ràng khi đạt được thống nhất.

• Khi mâu thuẫn phức tạp, nên nhờ tư vấn của luật sư thừa kế hoặc yêu cầu Tòa án phân định rõ quyền.

Kết luận

Khi có mâu thuẫn di sản, thủ tục công chứng khai nhận di sản không thể thực hiện ngay mà phải được giải quyết trước bằng thương lượng hoặc bằng bản án của Tòa án. Hiểu đúng căn cứ pháp luật và đi đúng quy trình sẽ giúp bạn giảm rủi ro, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình và tránh tranh chấp kéo dài.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Mượn tài sản đem cầm cố: Chủ tài sản phải làm gì?

>>> Quy trình hòa giải tranh chấp đất đai có lấn chiếm tại xã, phường

>>> Công chứng tại nhà không có mặt đầy đủ các bên – Có hiệu lực không?

>>> Công chứng mua bán xe hợp đồng mua bán xe theo thỏa thuận miệng – công chứng hóa đơn

>>> Những điều cấm trong quá trình làm thủ tục đăng ký kết hôn

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com