Quy định pháp luật về thời hạn lập văn bản từ chối nhận di sản

Trong quá trình phân chia di sản thừa kế, không ít trường hợp người thừa kế muốn từ chối nhận phần tài sản được hưởng vì nhiều lý do khác nhau như nghĩa vụ tài chính, mong muốn nhường phần cho người khác, hoặc lý do cá nhân. Tuy nhiên, việc từ chối này phải thực hiện trong thời hạn luật định và đúng trình tự pháp luật để có giá trị pháp lý. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết quy định pháp luật về thời hạn lập văn bản từ chối nhận di sản, giúp người dân hiểu rõ và thực hiện đúng quyền của mình.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn lập hợp đồng ủy quyền tại văn phòng công chứng

Căn cứ pháp lý về quyền từ chối nhận văn bản từ chối nhận di sản

Quyền từ chối nhận di sản thừa kế được ghi nhận tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, trong đó nêu rõ:

“Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với người khác.”

Đồng thời, pháp luật yêu cầu việc từ chối này phải thể hiện bằng văn bản và được công chứng, chứng thực theo quy định tại Điều 59 Luật Công chứng 2014.

Tuy nhiên, không phải lúc nào người thừa kế cũng có thể lập văn bản từ chối nhận di sản. Để văn bản này hợp pháp và có hiệu lực, một yếu tố quan trọng cần tuân thủ là thời hạn lập.

Thời hạn lập văn bản từ chối nhận di sản theo quy định pháp luật

Pháp luật hiện hành không quy định cụ thể một con số tuyệt đối (như bao nhiêu ngày hoặc tháng) cho việc lập văn bản từ chối nhận di sản. Thay vào đó, thời hạn được xác định dựa trên nguyên tắc “trước khi chia di sản”.

Cụ thể:

• Theo khoản 3 Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và được gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác hoặc cơ quan có thẩm quyền trước thời điểm chia di sản.

• Khi di sản đã được chia xong, người thừa kế không còn quyền từ chối, vì quyền sở hữu đã được xác lập đối với người nhận.

Tóm lại:
👉 Thời hạn lập văn bản từ chối nhận di sản kéo dài từ thời điểm mở thừa kế (người để lại di sản chết) đến trước khi di sản được chia.

>>> Xem thêm: Công chứng mua bán xe hợp đồng ký thay, uỷ quyền mua bán

Cách xác định thời điểm bắt đầu và kết thúc thời hạn

Để tránh tranh chấp, cần xác định rõ hai mốc thời gian quan trọng:

a. Thời điểm bắt đầu – thời điểm mở thừa kế

Theo Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015, thời điểm mở thừa kế là thời điểm người để lại di sản chết. Kể từ thời điểm này, những người có quyền hưởng di sản cũng bắt đầu có quyền từ chối nhận nếu họ muốn.

Ví dụ:
Ông A mất ngày 10/8/2024. Từ ngày này, các con của ông có thể lập văn bản từ chối nhận di sản bất cứ lúc nào trước khi di sản được chia.

b. Thời điểm kết thúc – trước khi chia di sản

Khi các đồng thừa kế thống nhất phân chia di sản hoặc Tòa án có quyết định phân chia (nếu có tranh chấp), thì quyền từ chối không còn giá trị. Nếu văn bản được lập sau khi di sản đã được chia, thì hành vi từ chối không được công chứng và không có hiệu lực pháp lý.

Hậu quả pháp lý nếu lập văn bản từ chối tài sản sai thời hạn

Việc lập văn bản từ chối nhận di sản sau thời hạn hợp pháp có thể kéo theo nhiều hậu quả pháp lý nghiêm trọng:

• Văn bản không có giá trị pháp lý: Công chứng viên sẽ từ chối công chứng nếu xác định di sản đã được chia hoặc đã hoàn tất thủ tục khai nhận di sản.

• Vẫn phải thực hiện nghĩa vụ tài sản: Nếu người thừa kế chậm từ chối và di sản đã được xác lập quyền sở hữu, họ vẫn phải chịu các nghĩa vụ về tài chính (thuế, nợ, nghĩa vụ cấp dưỡng…) liên quan đến di sản.

• Tranh chấp phát sinh: Các đồng thừa kế khác có thể khởi kiện yêu cầu tuyên bố văn bản từ chối vô hiệu do không đúng thời điểm.

>>> Xem thêm: Những ai không thể sử dụng dịch vụ sang tên sổ đỏ?

Một số lưu ý khi lập văn bản từ chối nhận di sản

Để đảm bảo văn bản từ chối nhận di sản hợp pháp và có hiệu lực, người thừa kế nên lưu ý:

• Lập văn bản sớm nhất có thể sau khi mở thừa kế.

• Văn bản phải thể hiện rõ ý chí tự nguyện của người thừa kế.

• Nếu có nhiều người thừa kế, nên thông báo công khai việc từ chối để tránh hiểu lầm hoặc tranh chấp sau này.

• Khi công chứng, cần mang đầy đủ giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế, giấy chứng tử của người để lại di sản, và CMND/CCCD của người từ chối.

Kết luận

Như vậy, thời hạn lập văn bản từ chối nhận di sản được pháp luật quy định phải thực hiện trước thời điểm chia di sản. Người thừa kế cần xác định đúng thời điểm mở thừa kế và chủ động tiến hành công chứng sớm để đảm bảo hiệu lực pháp lý của văn bản.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Hồ sơ ly hôn gồm những gì? Mẫu đơn và hướng dẫn lập

>>> Thủ tục góp vốn bằng nhà đất trong công ty TNHH như thế nào?

>>> Công chứng là gì? Tất tần tật thông tin về công chứng mà bạn cần biết

>>> Phí công chứng tại nhà 0 đồng từ Văn phòng công chứng uy tín

>>> Văn phòng công chứng tư nhân là gì? Có gì khác công chứng nhà nước?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com