Lời căn dặn con cháu là di chúc thừa kế nhà đất có đúng không?
bientap
Sự thường xuyên của việc lời căn dặn con cháu về việc chia nhà, đất hoặc dành một phần nhà đất để làm nơi thờ cúng đã trở nên phổ biến, đặc biệt là trong giai đoạn từ những năm 2000 trở về trước. Tuy nhiên, để xác định liệu lời căn dặn con cháu có được coi là di chúc thừa kế nhà đất hay không, vui lòng tham khảo bài viết dưới đây.
Lời căn dặn con cháu có thể được thể hiện dưới hai hình thức: văn bản hoặc lời nói. Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, lời căn dặn con cháu trong việc phân chia nhà đất có thể được xem như một di chúc hoặc không phải là di chúc.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng thực hiện công chứng di chúc lấy ngay tại Hà Nội
1. Lời căn dặn con cháu được thể hiện dưới hình thức văn bản
Trên thực tế, không phải lúc nào di chúc cũng được gọi là “di chúc”, mà thay vào đó nhiều văn bản được xác định là di chúc dù có tên gọi là “lời căn dặn con cháu”.
Theo Điều 630 của Bộ luật Dân sự 2015, lời căn dặn con cháu thể hiện dưới hình thức văn bản có thể được xem là di chúc hợp pháp nếu đáp ứng các điều kiện sau:
Người lập lời căn dặn con cháu phải có trí tuệ, suy nghĩ rõ ràng khi lập văn bản; không bị lừa dối, đe doạ hoặc ép buộc.
Nội dung của lời căn dặn con cháu không vi phạm các quy định cấm trong luật, không xâm phạm đạo đức xã hội.
Lời căn dặn con cháu thường bao gồm các nội dung chính như ngày, tháng, năm lập văn bản; họ, tên và địa chỉ của người lập; họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng nhà đất; tài sản để lại và địa điểm tài sản. Ngoài ra, còn có thể có các nội dung khác.
Hình thức của lời căn dặn con cháu không vi phạm quy định của luật (thông thường, lời căn dặn con cháu được thể hiện dưới dạng văn bản không có người làm chứng (được đánh máy hoặc viết tay, có chữ ký của người lập), cũng có thể được thể hiện dưới dạng văn bản có người làm chứng).
Lưu ý: Mặc dù bài viết dựa trên Bộ luật Dân sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2017), các điều kiện về di chúc cơ bản đã được thừa kế và thống nhất với quy định của các bộ luật dân sự trước đó (Pháp lệnh thừa kế 1990, Bộ luật Dân sự 1995, Bộ Luật Dân sự 2005), vì vậy “lời căn dặn con cháu” có thể được xem là di chúc bằng văn bản nếu đáp ứng các điều kiện trên.
Bên cạnh đó, Điều 624 của Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.”.
Từ đó, có thể thấy không phải văn bản ghi “di chúc” mới được xem là di chúc, mà “di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết”. Điều này dễ hiểu, bởi vì tên gọi (hình thức bên ngoài) không thể quyết định nội dung và điều kiện để xác định một văn bản là di chúc.
Tóm lại, lời căn dặn con cháu thể hiện dưới hình thức văn bản có thể được xem là di chúc hợp pháp nếu đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 như đã phân tích ở trên.
Trong trường hợp lời căn dặn con cháu chỉ là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết, thì được xem là di chúc nhưng không hợp pháp nếu không đáp ứng các điều kiện quy định.
Dựa vào Điều 629 và khoản 5 của Điều 630 trong Bộ luật Dân sự 2015, lời căn dặn con cháu được coi là di chúc miệng khi đáp ứng các điều kiện đã được phân tích ở trên và thỏa mãn các điều kiện sau:
Lời căn dặn con cháu phải là của người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản.
Người có lời căn dặn con cháu phải thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất 02 người làm chứng. Ngay sau khi người có lời căn dặn con cháu thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng phải ghi chép lại và ký tên hoặc điểm chỉ.
Trong vòng 05 ngày làm việc, tính từ ngày người có di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Lưu ý:
Mọi người có thể làm chứng cho việc lập di chúc miệng và di chúc nói chung, trừ những người sau đây: người thừa kế theo di chúc hoặc theo quy định pháp luật của người lập di chúc, người có quyền, nghĩa vụ liên quan đến tài sản trong di chúc, người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự hoặc người gặp khó khăn trong nhận thức và hành vi.
Văn bản thể hiện ý chí cuối cùng của người lập di chúc miệng phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng (không công chứng hay chứng thực nội dung).
>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ, dịch vụ sang tên sổ đỏ uy tín nhất tại Hà Nội
Ngoài những trường hợp đã được xác định là di chúc như trên, có nhiều trường hợp “lời căn dặn con cháu” không được coi là di chúc nói chung, đặc biệt là di chúc thừa kế nhà đất, hoặc được xác định là di chúc nhưng mặc nhiên bị hủy bỏ, ví dụ như:
Lời căn dặn con cháu về việc chia nhà đất không được lập thành văn bản (thường gặp với nội dung như: “Sau này bố mẹ chết, mảnh đất này sẽ cho con cả, mảnh đất kia sẽ cho con thứ,…”).
Đối với lời căn dặn con cháu của người bị cái chết đe dọa mà sau thời hạn 05 ngày làm việc, tính từ ngày người có tài sản (nhà, đất) thể hiện ý chí cuối cùng, không được công chứng hoặc chứng thực chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng, “di chúc miệng” sẽ không có hiệu lực.
Lời căn dặn con cháu của người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản, sau 03 tháng, tính từ thời điểm di chúc miệng
Trên đây là quy định giải đáp về việc Lời căn dặn con cháu là di chúc thừa kế nhà đất có đúng không? Ngoài ra, nếu bạn có thắc mắc liên quan đến nội dung trên hoặc cần tư vấn các vấn đề pháp lý khác về thủ tục công chứng, xin vui lòng liên hệ theo thông tin:
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
